بیمه های حوادث
بیمه های حوادث انفرادی موضوع آیین نامه شماره ۲۳ شورای عالی بیمه است که در تاریخ ۱۳۶۸/۰۸/۲۲ به تصویب این شورا رسید در این آیین نامه شرایط عمومی، جدول مربوط به غرامت نقص عضو و از کارافتادگی اعضای مختلف بدن، شرایط پوشش های اضافی مربوط به خطرات تبعی بیمه نامه حوادث و …. گنجانده شده است. حدود سه ماه بعد یعنی در تاریخ ۱۳۶۸/۱۱/۱۶ آیین نامه شماره ۲۴ که مکمل آیین نامه ۲۳ بود نیز از تصویب شورای عالی بیمه گذشت. این آیین نامه حداقل نرخ حق بیمه مربوط به بیمه نامه حوادث انفرادی را در قالب جدول طبقه بندی مشاغل در پنج طبقه شغلی تعیین نموده است. همچنین نرخ مربوط به هر یک از پوشش های اضافی و خطرات تبعی بیمه نامه حوادث انفرادی نیز در آن موجود است. میزان تخفیفات و تعرفه کوتاه مدت مربوط به این بیمه نامه از جمله سایر مواردی است که موضوع این آیین نامه قرار گرفت. البته شرایط مربوط به سن بیمه شده در بیمه نامه حوادث انفرادی طی آیین نامه شماره ۲۴/۱ مورخ ۱۳۷۸/۱۱/۱۱ اصلاح شد.
شورای عالی بیمه در خرداد ماه سال ۹۲ همچنین طی آیین نامه شماره ۸۴ شرایط نوینی را برای بیمه های حوادث و پوشش های تبعی این بیمه نامه تبیین نمود در این آیین نامه علاوه بر شرایط تعرفه حق بیمه مربوط به بیمه نامه های کوتاه مدت (کمتر از یک سال) نیز در نظر گرفته شده است. متن کامل این آیین نامه در بخش پیوست های این کتاب آمده است.
بیمه درمان گروهی
بیمه درمان گروهی بخش بازرگانی سابقه کمتری نسبت به سایر رشته های بیمه اشخاص در ایران دارد. البته راجع به این رشته بیمه ای در بخش مربوط به بیمه درمان توضیح مفصل آمده است. لیکن لازم است بدانید تا سال ۱۳۷۳ بیمه های درمان تنها از ناحیه بخش اجتماعی ارائه می شد. با تصویب قانون بیمه همگانی خدمات درمانی مصوب ۱۳۷۳/۰۸/۰۳ مجلس شورای اسلامی شرکت های بیمه در بخش بازرگانی مجاز به ارائه پوشش بیمه برای مازاد تعهدات بخش اجتماعی شمرده شدند.
بنابراین بیمه های درمان تکمیلی با آیین نامه شماره ۲۶ شورای عالی بیمه مصوب ۱۳۷۰/۱۰/۲۳ تحت عنوان بیمه نامه هزینه های بیمارستانی و جراحی فعالیت خود را آغاز نمود. پس از آن در تاریخ ۱۳۷۸/۰۷/۰۵ آیین نامه ۲۶/۱ به عنوان اصلاحیه آیین نامه ۲۶ از تصویب شورای عالی بیمه گذشت. سپس در تاریخ ۱۳۸۱/۰۵/۲۲ شرایط عمومی بیمه نامه گروهی درمان تکمیلی طی آیین نامه شماره ۴۳ تصویب شد که تا پایان سال ۱۳۸۹ نیز مورد استفاده شرکت های بیمه قرار می گرفت. البته تعرفه این بیمه نامه یک ماه بعد؛ یعنی در تاریخ ۱۳۸۱/۰۶/۱۹ به تصویب شورای عالی بیمه رسید.
در مورخ ۱۳۸۹/۱۲/۱۰ شورای عالی بیمه با تصویب آیین نامه ۶۴ باعنوان شرایط عمومی بیمه های درمان در راستای طرح تحول صنعت بیمه گامی بلند در پیشرفت این رشته در صنعت بیمه کشور برداشت. این آیین نامه پوششهای بالاتر و حتی جدیدتری را نسبت به آیین نامه شماره ۴۳ داشت. پس از آن در مورخ ۱۳۹۱/۰۵/۲۴ آیین نامه جدیدتری به شماره ۷۴ از تصویب شورای عالی بیمه گذشت که متن آیین نامه در قسمت پیوست ها موجود بوده و تحلیل آن نیز در فصل بیمه های درمان آمده است.
پی نوشت: ماده ۶ قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب ۱۳۷۳/۰۸/۰۳ کلیه شرکت های بیمه مجازند بر اساس موازین این قانون و با رعایت حق سرانه مصوب در امور بیمه خدمات درمانی گروه های مختلف همکاری مشارکت و فعالیت .نمایند تبصره کلیه شرکتهای بیمه علاوه بر فعالیت در بیمه خدمات درمانی مجازند در امور بیمه های مضاعف (مکمل) براساس موازین قانونی خود از طریق عقد قراردادهای تکمیلی (خاص) و مطابق این قانون همکاری، مشارکت و فعالیت نمایند.
بیمه های اجتماعی
جدا از بخش بیمه های اموال و مسئولیت در بیمه های بازرگانی به دلیل ارتباط بیمه های اجتماعی با بیمه های اشخاص در بخش بازرگانی و نیز لزوم آشنایی با بیمه های اجتماعی در ادامه به تشریح بیمه های اجتماعی خواهیم پرداخت. اگرچه این رشته در زمره بیمه های بازرگانی قرار ندارد لیکن آشنایی کلی با این بخش میتواند در مواجهه با مباحث تخصصی بیمه های اشخاص دیدگاه فنی تری را برای ما به ارمغان آورد.
وقتی قوانین رفاهی و بیمه ای افراد در بخش درمان را در کشورهای توسعه یافته انگلستان ،کانادا، استرالیا و از این قبیل بررسی می کنیم به جمله ای برخوریم که با چند کلمه پس و پیش مفهومی یکسان را دربردارد. این جمله از دو جنبه ما را به تأمل وامی دارد جنبه اول آن است که این جمله سالیان سال است که از لابه لای قوانین و کتابخانه های این کشورها بیرون آمده است و به طور کامل و بی عیب و نقص اجرا میشود جنبه دوم این است که چقدر فاصله بین بیمه های اجتماعی در کشور ما با این کشورها زیاد است آن جمله تأمل برانگیز این است:
کلیه شهروندان بدون استثنا و نیز بدون در نظر گرفتن ملیت، پرداخت یا عدم پرداخت حق بیمه و مالیات بر درآمد، مشمول خدمات عالیه بیمه ای هستند».
جالب است بدانید برخی از محققان در تحقیقات علمی خود به این نتیجه رسیده اند که یکی از دلایل عدم توسعه فرهنگ بیمه در جامعه ما، نوع عملکرد بیمه های اجتماعی و نارضایتی مردم از این گونه نهادهاست. در این بخش بنا به ضرورت مفاهیم حوزه بیمه های اشخاص و گستردگی بیمه های اجتماعی در ایران سعی شده است تا آشنایی مختصری از نحوه خدمات شرایط و قوانین بیمه های اجتماعی مخصوصاً سازمان تأمین اجتماعی حاصل شود.
سازمان بیمه تأمین اجتماعی
به هر حال اولین نهاد مسئول ارائه خدمات بیمه ای در بخش بیمه های درمان در کشور ما دولت است. این بخش تا چندی پیش بیمه های درمانی کشور را به تنهایی ارائه می داد تا اینکه متصدیان بیمه های بازرگانی طرح بیمه درمان مازاد گروهی (بیمه درمان تکمیلی) را با تصویب شورای عالی بیمه وارد بازار نمودند؛ بنابراین اولین، بزرگترین و وسیع ترین بخش خدمات درمانی در حال حاضر به بخش بیمه های اجتماعی بر می گردد. البته این بخش به جز بیمه های درمان در سایر بخشها از جمله بیمه از کارافتادگی، بیمه بیکاری، بیمه های بازنشستگی و مستمری و … نیز فعالیت می کند. بخش بیمه های اجتماعی متشکل از بیمه گران مختلفی است که هر کدام از آنها زیر نظر سازمان مربوط به خود فعالیت می نمایند. برخی از این بیمه گران عبارت اند از سازمان بیمه تأمین اجتماعی سازمان خدمات درمانی بیمه ،ارتشیان، بیمه بانک ها و … .
از آنجا که در همین شبکه وسیع بیمه های اجتماعی، سازمان بیمه تأمین اجتماعی وسعت بیشتری داشته و تنوع خدمات فزون تری نیز دارد؛ در ادامه خدمات بیمه ای سازمان تأمین اجتماعی را بررسی می کنیم.